Güncelleme

Günlüğü düzenli olarak takip edenler için portföy durum paylaşımları hakkında yaptığım son bilgilendirmeyi daha açıklayıcı hale getirecek bir güncelleme yapma zamanı geldi.

Bir arkadaşım benden borç istedi. Alan tarafta veya veren tarafta olmak fark etmeksizin arkadaşlar arasında borç ilişkisini hiç sevmesem de hayır demekte de hiç iyi olmadığım için borç vermeyi kabul ettim.

Elimde hiç nakit olmadığı için tüm risklerini anlatarak eğer isterse ihtiyacı kadar EREGL verebileceğimi söyledim, arkadaşım da kabul etti.

Portföyümden EREGL'yi vermeyi tercih etme nedenim, borç dönemi içinde yukarı yönlü bir beklentim olmamasıydı.

Bu hikaye mutlu sonla bitti. Arkadaşım söylediği tarihte borcunu ödedi. Benim de beklentim doğru çıktı ve EREGL yukarı yönlü bir hareket yapmadı.

Her ne kadar hikayede mutlu bir son olsa da portföyümde böyle bir risk almak beni epey stres altına soktu ve bir daha asla böyle bir şey yapmayacağım. Ailemde sağlıkla ilgili çok ciddi bir durum olmadıkça portföyümden ne kendim için ne de bir başkası için satış yapacağım. Daha anlaşılır olması ve herhangi birine özel bir karar olmadığını daha iyi vurgulayabilmek için:

Sevgili arkadaşlarım, dostlarım, akrabalarım sizden asla borç istemeyeceğim. Sizin de benden borç istememenizi rica ediyorum, çünkü her ne kadar hayır demeyi sevmesem de cevabım hayır olacak.

Sizin güvenilirliğinizden bağımsız olarak borcumu geri alabilecek miyim stresini bir daha almak istemiyorum. Çünkü borcunuzu ödeyebilmeniz her zaman sadece sizin elinizde olan bir durum değil, birçok farklı unsur da var.

Merak edebilecekler için arkadaşıma 28 Ağustos 2023'te 5700 EREGL'nin karşılığı olarak 255.406 TL borç verdim, 12 Aralık 2023'te de 5700 EREGL'nin karşılığı olarak 221.000 TL geri aldım. Arkadaşım yaklaşık dört aylık bir kredi çekseydi sanırım 280.000 TL civarı bir geri ödeme yapması gerekecekti.

Aşağıda internette bulduğum ve bu durum için uyarladığım taslak halindeki ve hukuki açıdan ne gibi eksiklikler içerdiğini bilmediğim bir borç sözleşmesi örneğini görebilirsiniz:

BORÇ SÖZLEŞMESİ

İşbu sözleşme metni, varsa ekleri ile birlikte bir bütün arz eder ve aşağıda yazılı taraflar arasında, aşağıda belirtilen tarih itibariyle yürürlüğe girer. Sözleşme metnindeki hükümler ile sözleşmenin ekleri arasında çıkabilecek her türlü ihtilaf durumunda işbu ana sözleşme maddeleri geçerli olacaktır. 

Madde 1 - TARAFLAR

İşbu borç sözleşmesi aşağıda belirtilen taraflar arasında imzalanmıştır:

…. adresinde mukim ... ve … adresinde mukim Anıl ÖZBEK. 

Madde 2 - TANIMLAR

İşbu Sözleşmede aksi belirtilmedikçe;

• Borçlu: Borç parayı alanı, ilgili borç paranın teminatı olarak borç parayı alan lehine kefil olan veya Borç Veren'e karşı asli veya fer'i, niteliği, cinsi ve miktarı ne olursa olsun, herhangi bir borç, yükümlülük, taahhüt yahut bir işlem dolayısıyla herhangi bir şekilde davranış veya ifa yahut eda borcu altına giren kişilerin her birini, hepsini;
• Borçluluk: Borçlu'nun, varsa haleflerinin ve Borçlu'ya kefil olanların mevcut veya gelecekteki, anapara, faiz, teminat ödemesi veya geri ödemesi yükümlülüğünü;
• TL: Türkiye Cumhuriyeti'nin kanuni para birimini;
• EREGL: EREĞLİ DEMİR VE ÇELİK FABRİKALARI T.A.Ş. hissesini;
• Kurtaj: Aracı kuruluşların, aracı olarak borsada gerçekleştirdikleri işlemler karşılığında menkul kıymetlerin işlem fiyatlarıyla hesaplanan tutarı üzerinden müşterilerinden aldıkları komisyonu;
• BSMV: Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisini belirtir.

Madde 3 - SÖZLEŞMENİN KONUSU

..., Anıl ÖZBEK’ten 24 Ağustos 2023 Perşembe günü borç para istemiştir. Anıl ÖZBEK, ...’a 5700 lot EREGL borç vermeyi kabul etmiştir ve portföyünden 44.86 TL’den 5700 lot EREGL satmıştır.

Anıl ÖZBEK bu satıştan elde edilen parayı aracı kurumun komisyon (kurtaj, BSMV ve diğer) tutarı düşüldükten sonra, _____________________ tarihinde ... adına ...’ın belirttiği aşağıdaki hesaba aktarmıştır:

Hesap sahibinin adı ve soyadı:

Banka adı:

IBAN:

Bu hesaba Anıl ÖZBEK’in ...’a verdiği 5700 lot EREGL’nin karşılığı olarak toplam __________________ (yazı ile: ___________________________________) Türk Lirası gönderilmiştir.

Anıl ÖZBEK bu para gönderimi hakkında burada yazılanlar dışında hiçbir ek bilgiye sahip değildir. 

Madde 4 - GERİ ÖDEME

... en geç 15 Aralık 2023 tarihine kadar aldığı 5700 lot EREGL borcunu Anıl ÖZBEK’e ödeyecektir. Bunu o anki EREGL fiyatına karşılık gelen ve ayrıca aracı kurumun alacağı hisse alım komisyonu tutarı kadar Türk Lirası ödeyerek yapacaktır.

...’ın borsanın işleyişi, hisse fiyatlarının zamanla artış veya düşüş göstererek değişeceği, bedelli sermaye artırımı, bedelsiz sermaye artırımı, temettü ödemesi ve diğer konularda bilgisi vardır.

...’ın borçluluğu devam ederken EREGL hissesi temettü ödemesi yaparsa ... isterse temettü ödemesi gününde Anıl ÖZBEK’e 5700 lot EREGL’ye denk gelen temettüyü Türk Lirası olarak verebilir, isterse de temettü tutarının satın alabileceği kadar EREGL hissesinin borcuna eklenmesini isteyebilir. Örneğin: EREGL 1 Aralık 2023’te 50 TL fiyatında olursa ve net 5 TL temettü dağıtırsa ..., Anıl Özbek’e o gün 28.500 TL temettüye karşılık gelen ödeme yapabilir ya da toplam 5700 lot EREGL borcuna 634 lot EREGL daha eklenmesini isteyebilir (28.500 / 45 = 634 lot).

... isterse tek seferde değil son ödeme tarihine kadar 1425 lot EREGL’den az olmamak şartıyla taksitli ödeme de yapabilir. Örneğin:

• 15 Eylül 2023: 1425 lot EREGL’yi denk düşen Türk Lirası:
• 15 Ekim 2023: 1425 lot EREGL’yi denk düşen Türk Lirası:
• 15 Kasım 2023: 1425 lot EREGL’yi denk düşen Türk Lirası:
• 15 Aralık 2023: 1425 lot EREGL’yi denk düşen Türk Lirası:

Anıl ÖZBEK, risk yönetiminin daha dengeli olmasını sağlayacağı ve ortalama maliyet oluşturacağı için ...’a borcu ya son güne kalmadan, olabildiğince erken bir sürede tek seferde ödemesini ya da bu mümkün değilse yukarıdaki örnek plandaki gibi taksitli ödeme yapmasını tavsiye etmektedir.

Bilindiği gibi bedelsiz sermaye artırımında bedelsiz sermaye artırımı oranında hisse sayısı artar ve hisse fiyatı düşer. Örneğin EREGL, 1 Aralık 2023’te %100 bedelsiz sermaye artırımı yaparsa ve o anki fiyatı 50 TL ise EREGL’nin toplam sermayesi 2 katına çıkar ve hisse fiyatı da yarıya, 25 TL’ye düşer. Sonuç olarak elinde 50.000 Türk Lirasına denk gelen 1000 lot EREGL’ye sahip birinin elinde yine 50.000 Türk Lirasına denk gelen 2000 lot EREGL olmuş olur. Dolayısıyla bu örnekteki gibi %100 bedelsiz sermaye artırımı gerçekleşmesi durumunda borç 11.400 lot EREGL olacaktır.

Bedelli sermaye artırımı olursa Anıl ÖZBEK’in bedelli sermaye artırımına katılacağı şekilde borç güncellemesi yapılacaktır. 

Madde 5 - ANAPARA FAİZİ

Anıl ÖZBEK, 5700 lot EREGL’ye denk gelen Türk Lirasını ...’a borç vermiştir ve alacağı sadece 5700 lot EREGL’ye denk gelen Türk Lirasıdır. ...’ın ödeme yapacağı tarihte EREGL’nin fiyatı çok düşük de çok yüksek de olabilir. Hisse fiyatı düşerse Anıl ÖZBEK’in, hisse fiyatı yükselirse de ...’ın herhangi bir itiraz hakkı yoktur. İki taraf da borcun ödeneceği tarihte EREGL’nin fiyatı 20 TL ise 114.000 Türk Lirası, 90 TL ise 513.000 Türk Lirası ödeme yapılacağını bilmektedir. 

Madde 6 - TEMERRÜT FAİZİ

...’ın borcunu ödememesi ya da sözleşmede belirlenen ödeme tarihinin gecikmesi ya da Ödeme Planı'ndaki taksitlerden herhangi birini Taksit Ödeme Tarihi'nde ödenmediği ve böylelikle ...’ın temerrüde düşmesi halinde; temerrüdün doğduğu tarihten fiili ödemeyi gerçekleştirdiği güne kadar işleyecek %3 oranında temerrüt faizi diğer anapara ve varsa anapara faizi ile birlikte Anıl ÖZBEK’e ödenecektir. 

Madde 7 - BORÇLU'NUN TEMERRÜDE DÜŞMESİ HALİNDE BORCUN MAHİYETİ

Herhangi bir ihtara gerek olmaksızın kendiliğinden temerrüdün oluştuğu ve borcun derhal muaccel hale geldiği durumlar; Anıl ÖZBEK'in ...'a makul bir süre vererek giderilmesini istemesine rağmen giderilmediği takdirde borcun tamamını muaccel kılabilecek temerrüt durumları; Anıl ÖZBEK’in muacceliyet halinin niteliğine göre Sözleşme'yi fesh edilebileceği ... tarafından kabul edilmiştir. 

Madde 8 - TEMİNAT

Anıl ÖZBEK, ...’dan herhangi bir teminat istememiştir. 

Madde 9 - KEFALET

Anıl ÖZBEK, ...’dan herhangi bir kefil istememiştir. 

Madde 10 - ALACAĞIN DEVRİ

Borç Veren, işbu Sözleşme'de öngörülen herhangi bir hak, menfaat ve yükümlülüğünü veya alacağını Borçlu'nun onayı olmadan üçüncü gerçek ve tüzel şahıslara hiç bir şekilde devredemez. Bu duruma tek istisna borç verenin ölmesidir. Bu durumda yeni borç veren Anıl ÖZBEK’in babası ve/veya annesi olacaktır. 

Madde 11 - BORCUN VE HAKLARIN DEVRİ

Sözleşmenin bir tarafı olan Borçlu, iş bu sözleşmedeki işbu Sözleşme'de öngörülen herhangi bir hak, menfaat ve yükümlülüğünü veya borcunu üçüncü gerçek ve tüzel kişilere devretmesi, ancak Sözleşme'nin diğer tarafı olan Borç Veren'in bu duruma rıza göstermesi ile mümkün olabilir. Borç Veren'in haberi olmaksızın üçüncü kişiler ile hak ve yükümlülüklerin nakline ilişkin yapılan sözleşmeler, Borç Veren rıza gösterene kadar geçerli sayılmayacaktır. 

Madde 12 - SÖZLEŞME EKİNDE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER

İşbu Sözleşmede yapılacak her türlü değişiklik ek protokol veya taahhütnameler ile düzenlenecek olup; söz konusu ek protokol ve taahhütnameler taraflarca imzalandıkları tarihten itibaren işbu Sözleşme'nin eki ve ayrılmaz bir parçasını oluşturacaktır. 

Madde 13 - VERGİ

İşbu sözleşme ve ekleriyle sözleşmeye ileride yapılabilecek ek sözleşme, protokol ve eklerden dolayı oluşabilecek her türlü vergi, harç ve masraflar Borçlu tarafından karşılanacaktır. 

Madde 14 - KISMİ GEÇERSİZLİK

İşbu Sözleşme'nin herhangi bir hükmünün herhangi bir zamanda geçersiz olması veya herhangi bir hukuki düzenlemeye veya bir devlet kurumunca verilmiş bir karara aykırılık taşıması veya başkaca bir sebeple uygulanamaz nitelikte olması veya herhangi bir mahkemenin uygulanamaz olduğuna karar vermesi halinde, işbu Sözleşme'nin diğer tüm hükümleri geçerliliğini, bağlayıcılığını ve uygulanabilirliğini korur. 

Madde 15 - UYGULANACAK HUKUK

İşbu Sözleşme'nin yorumunda ve uygulamasından doğan her türlü uyuşmazlığın çözümünde Türk Hukuku uygulanacaktır 

Madde 16 - YETKİLİ MAHKEME VE İCRA DAİRESİ

İşbu Sözleşmenin, eklerinin, tadillerinin uygulanmasından veya yorumundan doğabilecek ihtilaflarda yetkili mahkeme ve icra daireleri, taraflar aksine ilişkin bir anlaşma yapmadıkça, HMK'daki (Hukuk Muhakemeleri Kanunu) hükümlere göre belirlenecektir. 

Madde 17 - YÜRÜRLÜK

İşbu Sözleşme her iki tarafça imzaladığı tarihte yürürlüğe girer ve borcun Sözleşmede belirtilen şekilde geri ödenmesi ile kendiliğinden sona erer.

İşbu 4 (dört) sayfadan oluşan sözleşme, taraflarca tüm hususlarda mutabık kalınarak 1 (bir) nüsha olmak üzere ________ tarihinde birlikte imza altına alınmıştır.

        Borçlu                                                                       Borç Veren