Ekonomi ve Çalışma Hayatı Terimleri Sözlüğü

Kısaltması Memur-Sen olan Memur Sendikaları Konfedarasyonu'nun hazırlattığı, Kürşat Tutar'ın kaleme aldığı Ekonomi ve Çalışma Hayatı Terimleri Sözlüğü Memur-Sen'in internet sitesi üzerinden PDF biçiminde indirilebilir.

Sözlüğün önsözü de şu şekilde:

Günlük hayatta sıkça kullanılan “İnsan, bildiği işi yapmalı” cümlesi, basit kurgusunu aşan derin anlamlara sahiptir. Şu bir gerçek ki; “bilmek” noktasındaki her eksiklik, ya süreç ya sonuç yönüyle yapılan işi de eksik kılacaktır. Bu çerçevede, bu derin anlamlı cümlenin, hem bildiği işi yapmak hem de yaptığı işi bilmek şeklinde iki taraflı bir hedef içerdiğini de söylemek yanlış olmaz.

Bedeni çalışmanın yoğun olduğu işlerde kas-iskelet yapısının nasıl kullanılacağını, iş için gerekli olan araç-gerecin kullanım şeklini bilmek, işi bilmenin, işi bilerek yapmanın çoğu zaman ilk basamağını oluşturur.

Zihin yoğun işlerde de, öngörü, planlama, uygulama evreleri kadar bütün bu evrelere yön verecek metodoloji yanında her bir evrede temel yardımcı olan kelimeleri, terimleri ve kavramları yerli yerinde, anlamına uygun ve içerikle uyumlu şekilde kullanmak son derece önemlidir.

Kelimelerin anlamlarını, terim ve kavramların kapsamını bireyler açısından bilmek, örgütlü yapılar açısından ortaklaştırmak hem anlama hem de anlaşma kolaylığı sağlar. Kural koymak, kuram geliştirmek, kurgu oluşturmak, tepki vermek, teklif sunmak, talepte bulunmak noktasında yürütülen zihin faaliyetlerinde bir cümle öbeği yerine bazen merkezinde bir kavram-terim bulunan tek bir cümle hem zamandan hem de enerjiden tasarruf sağlar.

Emeğin hakkını savunmak, kamu görevlilerinin haklarını ve imkanlarını arttırmak, örgütlü gücüyle kamu hizmeti sunanların beklentilerini karşılamak, kamu görevlisi-idare ilişkisinde süreç ve sonuçların kamu görevlileri lehine gerçekleşmesini sağlamak başta olmak üzere oldukça geniş bir görev-yetki yelpazesine sahip olan emek örgütleri (sendika ve konfederasyonlar) için de kavramlara ortak ve sahici anlam yüklemek suretiyle kamuoyunu bilinçlendirmek hem örgütlenme hem de toplu pazarlık açısından son derece önemlidir.

Bu anlamda özelde sendikal örgüt olarak tanımlanmakla birlikte genel çerçevede sivil toplum kuruluşu vasfına da sahip olan sendika ve konfederasyonların; çalışma hayatına, ekonomiye ve nihayetinde sendikal mevzuata dair kavramlar konusunda hem yöneticilerine hem de üyelerine yönelik anlam ortaklaşmasını sağlayacak soyut ve somut faaliyetler yürütmesi, hem “bildiği işi yapmak” hem de “işi iyi yapmak” noktasında elzemdir. Sendikacıların gerek genel kültür gerekse sendikal literatüre ilişkin özel alan bilgisi noktasında vasat eşiğinin daha da yükselmesine zemin oluşturacak bu türden faaliyetler, bütün yönleriyle sendikal etkinlik ve sorumluluk olarak kabul edilmelidir.

Bu çerçevede, sendikaların doğal ilgi ve etki alanını oluşturan çalışma hayatı, ekonomi gibi “sosyal bilimler” kapsamındaki disipliner alanların geniş ve sürekli gelişen literatüründeki kavramlar ile sendikal alanın fiili, fikri ve hukuki kavramlarının tanımlarına dair “anlam ve anlatım ortaklaşması” çabalarını tescilleyen çalışmalar yapması, eserler üretmesi süreklilik ve güncelleme gerektiren bir faaliyettir.

Kavramlara yüklenen anlamda ortaklaşma olmadan “ortak yöntem ya da ortak hedef” üzerinde uzlaşmak, ortaklaşmak imkansız olmasa da birlikte gidilecek yönün ve yolun belirlenmesi süreci, hatırı sayılır zaman ve enerji kaybına neden olur. Bu bağlamda, Memur-Sen olarak yolu uzatacak, yön tartışması oluşturacak, hedefe varmayı geciktirecek, zaman ve enerji israfına neden olacak bilgi eksikliğinin, kavram çatışmasının oluşmaması için de sendikal faaliyetler, etkinlikler gerçekleştiriyor, yayınlar çıkarıyoruz. Türkiye’nin en büyük, en etkili ve açık ara yetkili konfederasyonu olarak, yöneticisinden üyeye bütün unsurlarıyla duygu dünyamızda inşa ettiğimiz heyecan ve hedef ortaklığını zihin dünyamızda, kavram dünyasında da inşa etme noktasında öncülüğümüzü ve rakipsizliğimizi geçmişten bugüne yaptığımız çalışmalarla ortaya koyduk. Bu bağlamda, “özü bir olmak” noktasında yüzlerce testten geçmiş Memur-Sen ailesinin, “sözü bir olmak” yanında “kavramlara aynı anlamı yüklemek” hassasiyeti içinde “ortak sözlük” imkanına sahip olmasının önemli olduğu idrakiyle, sendikacının ve sendika üyelerinin gündelik hayatının büyük bölümüne hakim olan ekonomi, çalışma hayatı ve sendikal alana ilişkin başat kavramları içinde barındıran bir sözlük üretme ve yayımlama kararı aldık.

Türkiye’de sendikacılık alanında bu neviden sözlük çalışmalarının ağırlıkla işçi sendikacılığı odaklı, oldukça sığ ve tek taraflı ideolojik zeminlere dayalı olarak gerçekleştirildiği göz önünde alındığında Konfederasyon olarak yayımladığımız bu sözlüğün sadece üyelerimize değil ülkemiz kamu görevlileri sendikacılığı açısından da ayrı bir öneme sahip olduğu açıktır.

Elinizdeki çalışmanın, kuşatıcı olması ve bir o kadar da evrensel kavramları içerisinde barındırması bakımından diğer çalışmalardan oldukça farklılaştığını söylemek abartı olmayacaktır. Öznel yorumlardan kaçınılarak akademik bir bakışla yürütülen bir çalışma sonucunda ve güncel hukuki düzenlemeler ile fiili durumlara dayalı anlam değişikliklerini dikkate alarak hazırlanan sözlüğün, başta kamu görevlileri olmak üzere, emeğin hakkının korunması ve emeğin değerinin arttırılması zemininde sosyal diyalog kapsamındaki bütün kişi, kurum ve kesimlere katkı sunacağını öngörüyoruz.

Bu kapsamda, Türkiye’de akademik hizmet sendikacılığının banisi konumundaki Memur-Sen olarak; ilerleyen süreçte daha geniş bir içerikle ve sürekli güncelleyerek devamını getireceğimiz ekonomi, çalışma hayatı ile sendikal mevzuatın ana kavramlarının yer aldığı ve sendikal mücadelede liderlik üstlenenler başta olmak üzere, Memur-Sen ailesinin bütün fertlerinin başucu kaynaklarından biri olacağına inandığımız bu sözlüğün ortaya çıkmasına katkı sağlayan akademisyenlerimize yüksek özen ve gayretleri nedeniyle Memur-Sen ailesi adına teşekkür ediyorum.

Ali YALÇIN

Memur-Sen Genel Başkanı

Ekonomi Sözlüğü isimli bir başka sözlüğü de Mahfi Eğilmez'in günlüğünde bulabilirsiniz. Ayrıca Dışişleri Bakanlığı Tercüme Dairesi Başkanlığı'nın hazırlamış olduğu İngilizce - Türkçe Ekonomi ve Maliye Terimleri Karşılıkları da işinize yarayabilir.