Para yanılsaması (money illusion), insanların servetlerini ve gelirlerini gerçek anlamda değil, nominal dolar cinsinden görme eğiliminde olduklarını belirten bir ekonomik teoridir.
Başka bir deyişle bu teoride, insanların bir ekonomideki enflasyon seviyesini hesaba katmadığı ve hatalı bir şekilde doların bir önceki yılla aynı değere sahip olduğuna inandığı varsayılmaktadır.
Para yanılsamasına bazen fiyat yanılsaması da denir.
Öte yandan diğer ekonomistler, finansal eğitim eksikliği ve birçok mal ve hizmette görülen fiyat yapışkanlığı gibi faktörlerin insanların artan yaşam maliyetini göz ardı etme tuzağına düşme nedenleri olarak göstererek para yanılsamasının yaygın olduğunu iddia ediyor.
Para yanılsaması, ekonomi için genellikle %1 veya %2 gibi küçük bir enflasyon seviyesinin istenmesinin bir nedeni olarak belirtilir. Örneğin düşük enflasyon, işverenlerin gerçek anlamda daha çok ödeme yapmadan nominal olarak ücretleri mütevazı bir şekilde yükseltmesine olanak tanır. Sonuç olarak, maaş zammı alan birçok kişi, gerçek enflasyon oranından bağımsız olarak varlıklarının arttığına inanmaktadır.
Para yanılsamasının, insanların finansal sonuçlar hakkındaki algılarını nasıl renklendirdiğini görmek ilginçtir. Örneğin, deneyler genellikle insanların parasal değerde hiçbir değişiklik oluşturmayan nominal değerde %2'lik bir maaş kesintisini haksızlık olarak algıladığını göstermiştir. Bununla birlikte insanlar, enflasyon %4 seviyesinde seyrederken nominal gelirde %2'lik bir artışı adil olarak algılar.
İngiliz iktisatçı John Maynard Keynes, yirminci yüzyılın başlarında terimin popülerlik kazanmasına yardımcı oldu.
Başka bir deyişle bu teoride, insanların bir ekonomideki enflasyon seviyesini hesaba katmadığı ve hatalı bir şekilde doların bir önceki yılla aynı değere sahip olduğuna inandığı varsayılmaktadır.
Para yanılsamasına bazen fiyat yanılsaması da denir.
Para Yanılsamasını Anlamak
Para yanılsaması ekonomistler arasında tartışılan psikolojik bir konudur. Bazıları teoriye katılmıyor ve insanların paralarını otomatik olarak enflasyona göre ayarlayıp gerçek anlamda düşündüklerini çünkü alışverişe her çıktıklarında fiyat değişimlerini gördüklerini söylüyor.Öte yandan diğer ekonomistler, finansal eğitim eksikliği ve birçok mal ve hizmette görülen fiyat yapışkanlığı gibi faktörlerin insanların artan yaşam maliyetini göz ardı etme tuzağına düşme nedenleri olarak göstererek para yanılsamasının yaygın olduğunu iddia ediyor.
Para yanılsaması, ekonomi için genellikle %1 veya %2 gibi küçük bir enflasyon seviyesinin istenmesinin bir nedeni olarak belirtilir. Örneğin düşük enflasyon, işverenlerin gerçek anlamda daha çok ödeme yapmadan nominal olarak ücretleri mütevazı bir şekilde yükseltmesine olanak tanır. Sonuç olarak, maaş zammı alan birçok kişi, gerçek enflasyon oranından bağımsız olarak varlıklarının arttığına inanmaktadır.
Para yanılsamasının, insanların finansal sonuçlar hakkındaki algılarını nasıl renklendirdiğini görmek ilginçtir. Örneğin, deneyler genellikle insanların parasal değerde hiçbir değişiklik oluşturmayan nominal değerde %2'lik bir maaş kesintisini haksızlık olarak algıladığını göstermiştir. Bununla birlikte insanlar, enflasyon %4 seviyesinde seyrederken nominal gelirde %2'lik bir artışı adil olarak algılar.
Para Yanılsamasının Tarihi
Para yanılsaması terimi ilk kez Amerikalı iktisatçı Irving Fisher tarafından Stabilizing the Dollar (Doların İstikrarlaştırılması) kitabında ortaya çıktı. Fisher daha sonra 1928'de konuya adanmış The Money Illusion (Para Yanılsaması) başlıklı bir kitap yazdı.İngiliz iktisatçı John Maynard Keynes, yirminci yüzyılın başlarında terimin popülerlik kazanmasına yardımcı oldu.
Yorumlar
Yorum Gönder