Bir ülkedeki iç çatışmaların/savaşların o ülkeyi ekonomik olarak nasıl etkileyebileceği hakkında bir fikir edinmek için Suriye'ye bakmak istedim.
Suriye'de bir borsa olup olmadığını bilmediğim için ilk önce bunu araştırdım. Kısa bir Google aramasıyla Suriye'de Şam Borsası (Şam Menkul Kıymetler Borsası, Damascus Securities Exchange, سوق دمشق للأوراق المالية Sūq Dimashq lil-'Awrāq al-Māliyyah) isminde bir borsanın kurulmuş olduğunu öğrendim.
Şimdi haberlere, makalelere ve Wikipedia maddelerine birlikte göz atalım.
Şam Borsasını Kuran Türk Yatırımcı Savaşın Bitmesini Bekliyor (28 Nisan 2019) (İkinci Kaynak)
Suriye'de iç savaşın başladığı 2011 yılının Mart ayına kadar, Türkiye ile ikili ilişkiler en üst düzeydi.
İki ülke bakanlar kurulu ortak toplanıyor o dönem başbakan olan Recep Tayyip Erdoğan ile Suriye Devlet Başkanı Beşar Esat tatillerini bile birlikte yapıyordu.
Beşar Esat'ın eşi Esma, bir Türkiye gezisi sırasında etkisinde kaldığı İstanbul Borsası'nın bir benzerinin Şam'da açılması teklifini hükümet yetkililerine iletti.
Türk hükümeti de Suriye'de borsa açmak için kolları sıvadı. O dönemde Türk hükümetinden gelen talep üzerine Suriye'de borsa kurmakla Elif Rahvancı görevlendirildi.
...
Rahvancı, o günleri şöyle anlatıyor, "Şam Menkul Kıymetler Borsası kurulması fikrinin ortaya çıktığı 2005 yılında, dönemin ekonomiden sorumlu başbakan yardımcısı olan Abdüllatif Şener beni aradı. Bir araya geldiğimizde bana, 'Biz hükümet olarak böyle bir girişimde resmi olarak bulunamayız. Ancak sen uluslararası bir yatırımcı olarak bu işe girip Suriye'de borsayı kurar mısın?' dedi.
Bir süre düşünmek için zaman istedim ve teklifi kabul ettim. Ortağım Tolgay Baştürk ile birlikte kurduğumuz yatırım şirketi RBF Grubu ile Suriye'de gerekli temasları kurduktan sonra İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nın bir benzerini Suriye'de kurmak için kolları sıvadık.
Suriye İstanbul Başkonsolosu Dr. Muhammed Kudeymi ile temasa geçtik. Suriye'de ekonomiden sorumlu Başbakan Yardımcısı Abdullah El Derderi ile görüştük. Kurduğumuz şirketin Şam Borsası'nın kurulması için ikili görüşmelere başlama izni ve onayını aldık. Ve Suriye'de Başbakanlık nezdinde yürütülen ikili görüşmeler neticesinde Şam'da borsa kurma ve işletme yetkisi aldık.
Borsayı kurmak için Suriye'de tam 12 milyon dolar para harcadık. 30 yıllığına yap-işlet-devret modeliyle o dönemin Suriye Başbakan Yardımcısı El Derderi'nin imzasıyla yaptığımız yazılı anlaşma sonrasında uzun yıllar verilen bir uğraştan sonra borsayı açmayı başardık."
...
Savaşın başlamasıyla birlikte Türkiye'ye döndüğünü belirten Rahvancı, can güvenliği nedeniyle Suriye'ye gidemediğini belirterek, "Aniden iç savaşın patlak vermesiyle neye uğradığımızı anlayamamıştık. Haliyle savaş sonrasında büyük emeklerle kurduğumuz borsa uzun bir süre sekteye uğradı. Bizim Suriye'de 12 milyon dolarımız battı. Suriye ile imzaladığımız anlaşma savaştan sonra askıya alındı.
Borsa hala kör topal işlemekte ancak mücbir sebepten de kontratımıza geçen yıllar eklenecek. Tabi bunun için ilk başta savaşın bitmesi gerekiyor. Suriye'de savaş bittiğinde kaybettiğim yıllara, elde ettiğim başarılara, kaybettiğim paralarımı yüze katlayacağıma inanıyorum. Ülke yeniden yapılanırken sanırım ki bana orada yaşayan aileme duyulan güvenle sadece maddi değil manevi olarak da Suriye'nin yeniden inşasının içinde yer alacağım. Daha fazla çocukların gözyaşı dökmesini istemiyorum. Suriye'de kaybettiğim paralar yüzünden Türkiye'ye döndüğümde her şeye sıfırdan başladım.
..."
Şam Borsası açılışa hazırlanıyor (18.05.2010)
Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ın geçtiğimiz yıllarda Türkiye'ye yaptığı ziyaret sırasında borsacı eşiyle birlikte İMBK'de yaptığı incelemelerin ardından kurulması gündeme gelen Şam Menkul Kıymetler Borsası, test sürecinin ardından 14 şirketle işlemlere başlama hazırlığı yapıyor.
Şam Menkul Kıymetler Borsası Borsa Kabul ve Operasyon Yöneticisi Enes Caviş, bu aşamada toplumun tüm kesimlerini kapsayan bir bilinçlendirme projesi yürüttüklerini söyledi.
Proje çerçevesinde bilgilendirmeye, lise ve üniversite öğrencilerinden başladıklarını anlatan Caviş, "Okullara gidip borsa sistemini anlatıyoruz. Meslek örgütleri ile birçok görüşme yaptık. Broşürler hazırlayıp insanlara dağıtıyoruz. Borsa sistemi hakkında bilgi almak isteyenlere borsa binasını gezdirip sorularına cevap veriyoruz" dedi.
...
Suriye ekonomik yapısının Beşar Esad'ın Cumhurbaşkanı olmasıyla birlikte değişmeye başladığını belirten Caviş, "Beşar Esad, dünyanın değiştiğini ve bizim nelere ihtiyaç duyduğumuzu gördü. 2000 yılından bu yana ekonomimiz adım adım değişiyor" dedi.
Ekonomik değişimin ilk adımının 2001 yılında özel bankalara izin veren yasa ile başladığını anlatan Caviş, 2004 yılında özel sigorta şirketleri ve 2006 yılında borsanın kurulmasına ilişkin kanunun çıktığını kaydetti.
...
Esma Esad'ın istediği oluyor, Şam Borsası'nı Türkler kuruyor (02.01.2006)
Suriye Devlet Başkanı Başer Esad ile birlikte Türkiye ziyaretinde, "Türkiye, Şam'da İMKB gibi bir borsa kursun" diyen Esma Esad'ın dileği gerçek oluyor. Şam'da dijital platformda işleyen uluslararası standartlarda bir menkul kıymetler borsasını Türk şirketi RBF Grubu kuracak.
...
Türkler Şam Borsası için neler yapacak:
Şam Borsası 14.48 Nokta Yükseldi (07.07.2014)
Şam Menkul Kıymetler Borsasında bugün düzenlenen oturumda, bir önceki oturuma nazaran 14.48 puan artış kaydedildi.
Borsa oturumu 1330.10 noktayla kapanırken, toplam tedavül hacmi 260173 hisse üzerinden 32.83 milyon lira satış yapıldı. Hisse artışları genel olarak bankacılık sektöründe kaydedildi.
Suriye Ekonomisi Yerle Bir (26.01.2014)
...
Şam Borsası, savaşın başlangıcından bu yana yüzde 86 değer kaybetti.
...
Suriye İş Yapma Rehberi (2010)
...
Mart 2009'da faaliyete başlayan Şam Borsası, ülkede faaliyette olan tek borsadır. Ülkede büyük şirketlerin çoğu hala kamu tarafından işletilse de, meyve üretimi, petrol, enerji, finans ve çimento sektörlerinde özel sektörün etkisi giderek artmaktadır.
...
2000 Sonrası Türkiye - Suriye İlişkilerinin Türkiye Dış Ticaretine Yansımaları (2015)
...
Suriye'deki siyasi gelişmeleri bu şekilde ifade ettikten sonra, özellikle dış ekonomik ilişkileri ilgilendiren ekonomi politikalarına kısaca göz atmak gerekir.
Bu bağlamda, 1980'li yılların ikinci yarısından itibaren piyasa ekonomisine yönelik adımlar atılmaya başlandığı ve Beşar Esad'ın 2000 yılında iktidara gelmesinden sonra ise piyasa ekonomisine geçiş süreci başlatıldığı görülmektedir. Bu kapsamda, ekonominin serbestleştirilmesi ve dışa açılması ile özel sektörün geliştirilmesi ve ülkeye yabancı sermaye çekilmesine yönelik bazı önemli politikalar uygulanmaya başlanmıştır. Bu politikalardan bazıları:
Yaptırımlar, Suriye'de üretimi artırdı (09.06.2011)
...
Suriye'deki olaylara paralel olarak düşüşe geçen Şam Borsası'nda düşüşün ve hisse satışlarının nedenlerini araştırdıklarını ve satışların tek nedeninin ülke içindeki kriz olmadığını vurgulayan Şam Borsası Üst Yöneticisi Mamun Hamdan, ülkeye yönelik yaptırımların etkisinin çok fazla olmadığını söyledi. Hamdan, "Suriye'ye yönelik yaptırımlar yeni değil, uzun süredir yaptırımlar ve ambargo programları var. Yaptırım olmasını istemeyiz tabii ki ancak yaptırımlar ülke içindeki üretimi arttırdı. Bu nedenle, bu krizin etkilerinin atlatılacağını düşünüyorum" dedi.
Suriye Lirası'nın ülkedeki kriz şartlarına rağmen "nispeten istikrarını koruduğunu" belirten Hamdan, "Kriz, Suriye Lirasını beklenen ölçüde etkilemedi" diye konuştu.
Hamdan, ülke ekonomisini liberalleştirme yönündeki çalışmaların devam edeceğini, krizin bitmesinin ardından Suriye'nin yabancı yatırımcılar açısından cazip bir ekonomi olacağını söyledi.
...
Suriye: Şam Menkul Kıymetler Borsası
Şam Menkul Kıymetler Borsası internet sitesi, Suriye'deki borsada işlem gören şirketler ve piyasadaki performansları için ana kaynaktır. Borsada listelenen tüm menkul kıymetler burada bulunabilir. Diğer ticaret bilgileriyle birlikte çeşitli çalışmalar, istatistikler, yasalar ve düzenlemeler de burada yer alır.
Kaynak: globalEDGE
Değerlerine ve işlem hacimlerine göre aşağıdaki şirketler zirvede görünüyor şu an:
Şam Menkul Kıymetler Borsası
Şam Menkul Kıymetler Borsası, Suriye'nin başkenti Şam'da bulunan bir borsadır. 2009 yılında kurulmuştur ve Suriye'deki tek borsadır. İlk resmi işlemler 10 Mart 2009 Salı günü başlatılmıştır.
Şu an şirket binaları, Suriye'nin finansal piyasaları ve menkul kıymetler komisyonu dahilinde, Barzeh bölgesinde bulunmaktadır. Nihai konumu Yaafur'un lüks ticaret bölgesi olacaktır.
Şam Menkul Kıymetler Borsası, Avrupa-Asya Borsaları Federasyonu (Federation of Euro-Asian Stock Exchanges) üyesidir.
Uluslararası Para Fonu'na (IMF) göre, Suriye'deki ayaklanmaların başladığı Mart 2011 ile Mayıs 2012 arasında Suriye Lira'sının değeri yüzde 45 ve Şam borsası da yüzde 40 düşmüştür.
Suriye'de bir borsa olup olmadığını bilmediğim için ilk önce bunu araştırdım. Kısa bir Google aramasıyla Suriye'de Şam Borsası (Şam Menkul Kıymetler Borsası, Damascus Securities Exchange, سوق دمشق للأوراق المالية Sūq Dimashq lil-'Awrāq al-Māliyyah) isminde bir borsanın kurulmuş olduğunu öğrendim.
Şimdi haberlere, makalelere ve Wikipedia maddelerine birlikte göz atalım.
Şam Borsasını Kuran Türk Yatırımcı Savaşın Bitmesini Bekliyor (28 Nisan 2019) (İkinci Kaynak)
Suriye'de iç savaşın başladığı 2011 yılının Mart ayına kadar, Türkiye ile ikili ilişkiler en üst düzeydi.
İki ülke bakanlar kurulu ortak toplanıyor o dönem başbakan olan Recep Tayyip Erdoğan ile Suriye Devlet Başkanı Beşar Esat tatillerini bile birlikte yapıyordu.
Beşar Esat'ın eşi Esma, bir Türkiye gezisi sırasında etkisinde kaldığı İstanbul Borsası'nın bir benzerinin Şam'da açılması teklifini hükümet yetkililerine iletti.
Türk hükümeti de Suriye'de borsa açmak için kolları sıvadı. O dönemde Türk hükümetinden gelen talep üzerine Suriye'de borsa kurmakla Elif Rahvancı görevlendirildi.
...
Rahvancı, o günleri şöyle anlatıyor, "Şam Menkul Kıymetler Borsası kurulması fikrinin ortaya çıktığı 2005 yılında, dönemin ekonomiden sorumlu başbakan yardımcısı olan Abdüllatif Şener beni aradı. Bir araya geldiğimizde bana, 'Biz hükümet olarak böyle bir girişimde resmi olarak bulunamayız. Ancak sen uluslararası bir yatırımcı olarak bu işe girip Suriye'de borsayı kurar mısın?' dedi.
Bir süre düşünmek için zaman istedim ve teklifi kabul ettim. Ortağım Tolgay Baştürk ile birlikte kurduğumuz yatırım şirketi RBF Grubu ile Suriye'de gerekli temasları kurduktan sonra İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nın bir benzerini Suriye'de kurmak için kolları sıvadık.
Suriye İstanbul Başkonsolosu Dr. Muhammed Kudeymi ile temasa geçtik. Suriye'de ekonomiden sorumlu Başbakan Yardımcısı Abdullah El Derderi ile görüştük. Kurduğumuz şirketin Şam Borsası'nın kurulması için ikili görüşmelere başlama izni ve onayını aldık. Ve Suriye'de Başbakanlık nezdinde yürütülen ikili görüşmeler neticesinde Şam'da borsa kurma ve işletme yetkisi aldık.
Borsayı kurmak için Suriye'de tam 12 milyon dolar para harcadık. 30 yıllığına yap-işlet-devret modeliyle o dönemin Suriye Başbakan Yardımcısı El Derderi'nin imzasıyla yaptığımız yazılı anlaşma sonrasında uzun yıllar verilen bir uğraştan sonra borsayı açmayı başardık."
...
Savaşın başlamasıyla birlikte Türkiye'ye döndüğünü belirten Rahvancı, can güvenliği nedeniyle Suriye'ye gidemediğini belirterek, "Aniden iç savaşın patlak vermesiyle neye uğradığımızı anlayamamıştık. Haliyle savaş sonrasında büyük emeklerle kurduğumuz borsa uzun bir süre sekteye uğradı. Bizim Suriye'de 12 milyon dolarımız battı. Suriye ile imzaladığımız anlaşma savaştan sonra askıya alındı.
Borsa hala kör topal işlemekte ancak mücbir sebepten de kontratımıza geçen yıllar eklenecek. Tabi bunun için ilk başta savaşın bitmesi gerekiyor. Suriye'de savaş bittiğinde kaybettiğim yıllara, elde ettiğim başarılara, kaybettiğim paralarımı yüze katlayacağıma inanıyorum. Ülke yeniden yapılanırken sanırım ki bana orada yaşayan aileme duyulan güvenle sadece maddi değil manevi olarak da Suriye'nin yeniden inşasının içinde yer alacağım. Daha fazla çocukların gözyaşı dökmesini istemiyorum. Suriye'de kaybettiğim paralar yüzünden Türkiye'ye döndüğümde her şeye sıfırdan başladım.
..."
Şam Borsası açılışa hazırlanıyor (18.05.2010)
Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ın geçtiğimiz yıllarda Türkiye'ye yaptığı ziyaret sırasında borsacı eşiyle birlikte İMBK'de yaptığı incelemelerin ardından kurulması gündeme gelen Şam Menkul Kıymetler Borsası, test sürecinin ardından 14 şirketle işlemlere başlama hazırlığı yapıyor.
Şam Menkul Kıymetler Borsası Borsa Kabul ve Operasyon Yöneticisi Enes Caviş, bu aşamada toplumun tüm kesimlerini kapsayan bir bilinçlendirme projesi yürüttüklerini söyledi.
Proje çerçevesinde bilgilendirmeye, lise ve üniversite öğrencilerinden başladıklarını anlatan Caviş, "Okullara gidip borsa sistemini anlatıyoruz. Meslek örgütleri ile birçok görüşme yaptık. Broşürler hazırlayıp insanlara dağıtıyoruz. Borsa sistemi hakkında bilgi almak isteyenlere borsa binasını gezdirip sorularına cevap veriyoruz" dedi.
...
Suriye ekonomik yapısının Beşar Esad'ın Cumhurbaşkanı olmasıyla birlikte değişmeye başladığını belirten Caviş, "Beşar Esad, dünyanın değiştiğini ve bizim nelere ihtiyaç duyduğumuzu gördü. 2000 yılından bu yana ekonomimiz adım adım değişiyor" dedi.
Ekonomik değişimin ilk adımının 2001 yılında özel bankalara izin veren yasa ile başladığını anlatan Caviş, 2004 yılında özel sigorta şirketleri ve 2006 yılında borsanın kurulmasına ilişkin kanunun çıktığını kaydetti.
...
Esma Esad'ın istediği oluyor, Şam Borsası'nı Türkler kuruyor (02.01.2006)
Suriye Devlet Başkanı Başer Esad ile birlikte Türkiye ziyaretinde, "Türkiye, Şam'da İMKB gibi bir borsa kursun" diyen Esma Esad'ın dileği gerçek oluyor. Şam'da dijital platformda işleyen uluslararası standartlarda bir menkul kıymetler borsasını Türk şirketi RBF Grubu kuracak.
...
Türkler Şam Borsası için neler yapacak:
- Yazılım, donanım
- Makina ve teçhizat
- Yedek sistem
- Personel eğitimi
- Aracı kurum açılması
- Halka açılacak şirket değerlemesi
- Takasbank'ın kuruluşu ve Takasbank'ın yazılımı, donanımı
- Borsa ve Takasbank bina inşaatlarının sıfırdan teslimi
Şam Borsası 14.48 Nokta Yükseldi (07.07.2014)
Şam Menkul Kıymetler Borsasında bugün düzenlenen oturumda, bir önceki oturuma nazaran 14.48 puan artış kaydedildi.
Borsa oturumu 1330.10 noktayla kapanırken, toplam tedavül hacmi 260173 hisse üzerinden 32.83 milyon lira satış yapıldı. Hisse artışları genel olarak bankacılık sektöründe kaydedildi.
Suriye Ekonomisi Yerle Bir (26.01.2014)
...
Şam Borsası, savaşın başlangıcından bu yana yüzde 86 değer kaybetti.
...
Suriye İş Yapma Rehberi (2010)
...
Mart 2009'da faaliyete başlayan Şam Borsası, ülkede faaliyette olan tek borsadır. Ülkede büyük şirketlerin çoğu hala kamu tarafından işletilse de, meyve üretimi, petrol, enerji, finans ve çimento sektörlerinde özel sektörün etkisi giderek artmaktadır.
...
2000 Sonrası Türkiye - Suriye İlişkilerinin Türkiye Dış Ticaretine Yansımaları (2015)
...
Suriye'deki siyasi gelişmeleri bu şekilde ifade ettikten sonra, özellikle dış ekonomik ilişkileri ilgilendiren ekonomi politikalarına kısaca göz atmak gerekir.
Bu bağlamda, 1980'li yılların ikinci yarısından itibaren piyasa ekonomisine yönelik adımlar atılmaya başlandığı ve Beşar Esad'ın 2000 yılında iktidara gelmesinden sonra ise piyasa ekonomisine geçiş süreci başlatıldığı görülmektedir. Bu kapsamda, ekonominin serbestleştirilmesi ve dışa açılması ile özel sektörün geliştirilmesi ve ülkeye yabancı sermaye çekilmesine yönelik bazı önemli politikalar uygulanmaya başlanmıştır. Bu politikalardan bazıları:
- 2001 yılında ülkede özel bankaların kurulmasına izinverilmesi,
- 2003 yılında döviz kurları üzerindeki kontrollerin azaltılmaya başlanması,
- 2007 yılında yabancı yatırımcılara gayrimenkul edinme hakkı tanınması,
- 2008 yılında sübvansiyonların azaltılmaya başlanması ve
- 2009 yılında Şam Borsası'nın açılması şeklindedir
Yaptırımlar, Suriye'de üretimi artırdı (09.06.2011)
...
Suriye'deki olaylara paralel olarak düşüşe geçen Şam Borsası'nda düşüşün ve hisse satışlarının nedenlerini araştırdıklarını ve satışların tek nedeninin ülke içindeki kriz olmadığını vurgulayan Şam Borsası Üst Yöneticisi Mamun Hamdan, ülkeye yönelik yaptırımların etkisinin çok fazla olmadığını söyledi. Hamdan, "Suriye'ye yönelik yaptırımlar yeni değil, uzun süredir yaptırımlar ve ambargo programları var. Yaptırım olmasını istemeyiz tabii ki ancak yaptırımlar ülke içindeki üretimi arttırdı. Bu nedenle, bu krizin etkilerinin atlatılacağını düşünüyorum" dedi.
Suriye Lirası'nın ülkedeki kriz şartlarına rağmen "nispeten istikrarını koruduğunu" belirten Hamdan, "Kriz, Suriye Lirasını beklenen ölçüde etkilemedi" diye konuştu.
Hamdan, ülke ekonomisini liberalleştirme yönündeki çalışmaların devam edeceğini, krizin bitmesinin ardından Suriye'nin yabancı yatırımcılar açısından cazip bir ekonomi olacağını söyledi.
...
Suriye: Şam Menkul Kıymetler Borsası
Şam Menkul Kıymetler Borsası internet sitesi, Suriye'deki borsada işlem gören şirketler ve piyasadaki performansları için ana kaynaktır. Borsada listelenen tüm menkul kıymetler burada bulunabilir. Diğer ticaret bilgileriyle birlikte çeşitli çalışmalar, istatistikler, yasalar ve düzenlemeler de burada yer alır.
Kaynak: globalEDGE
Değerlerine ve işlem hacimlerine göre aşağıdaki şirketler zirvede görünüyor şu an:
- Syria International Islamic Bank (SIIB)
- Al Baraka Bank - Syria (BBSY)
- Syriatel Mobile Telecom S.A (SYTEL)
- Bank Alsharq (SHRQ)
- Cham Bank (CHB)
- Qatar National Bank- Syria (QNBS)
Şam Menkul Kıymetler Borsası, Suriye'nin başkenti Şam'da bulunan bir borsadır. 2009 yılında kurulmuştur ve Suriye'deki tek borsadır. İlk resmi işlemler 10 Mart 2009 Salı günü başlatılmıştır.
Şu an şirket binaları, Suriye'nin finansal piyasaları ve menkul kıymetler komisyonu dahilinde, Barzeh bölgesinde bulunmaktadır. Nihai konumu Yaafur'un lüks ticaret bölgesi olacaktır.
Şam Menkul Kıymetler Borsası, Avrupa-Asya Borsaları Federasyonu (Federation of Euro-Asian Stock Exchanges) üyesidir.
Uluslararası Para Fonu'na (IMF) göre, Suriye'deki ayaklanmaların başladığı Mart 2011 ile Mayıs 2012 arasında Suriye Lira'sının değeri yüzde 45 ve Şam borsası da yüzde 40 düşmüştür.
Yorumlar
Yorum Gönder